utrzeć się
-
Akcent w wyrażeniach przyimkowych22.01.201822.01.2018Szanowni Państwo,
jak powinno się akcentować: przeszło mi przez MYŚL czy przeszło mi PRZEZ myśl (analogicznie do przyszło mi NA myśl). Ponadto: Chata za WSIĄ czy Chata ZA wsią (chodzi o tytuł powieści J.I. Kraszewskiego).
-
Basy, tenory – ponownie2.12.20152.12.2015Szanowna Pani Profesor,
dziękuję za odpowiedź na pytanie o basy i tenory, ale rzecz w tym, że WSO PWN podaje właśnie dwie formy mianownika liczby mnogiej: tenory albo tenorzy w zależności od znaczenia i druga część mojego poprzedniego pytania dotyczyła właśnie tego, w jakich kontekstach używać jednej, a w jakich drugiej formy, bo różnica znaczeniowa nie jest dla mnie wyrazista.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
kłopotliwe daty31.10.201331.10.2013Jutro pierwszy dzień listopada. Nagminnie słyszy się więc zadnia typu: znicze na pierwszego listopada. Słownik mówi o poprawności konstrukcji znicze na pierwszy listopada i tak zawsze mówię, uczulam na to innych. Ale czy nie to już uzus językowy, utarta konstrukcja, podobnie jak się to ma z trzynastego w piątek? Czy twardo obstając przy pierwszym i trzynastym w piątek, mam rację?
-
Między 25.12.201625.12.2016Szanowni Państwo!
Gdzieś w poradni znalazłem opinię, że prawidłowe są formy między jednym a drugim oraz między jednym i drugim. Czy któraś jest staranniejsza, bardziej polecana? Pierwsza ma tę przewagę, że pozwala na konstrukcje typu między domem i ogrodem a stawem.
Pozdrawiam
Marcin Nowak
-
naloty dywanowe20.12.200420.12.2004Dzień dobry!
W terminologii wojskowej występuje określenie nalot dywanowy. Czy Państwa zdaniem użycie wyrażenia bombardowanie dywanowe jako synonimu nalotu dywanowego jest frazeologicznie (lub w jakiś inny sposób) błędne? Dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam,
Borys Jagielski -
polszczenie obcych nazw geograficznych15.09.201315.09.2013Dzień Dobry!
Niedawno na portalu sjp.pl rozgorzała dyskusja o haśle teksas z SJP Doroszewskiego. Najpierw chodziło o definicję, w której autor zamieścił nazwę stanu Texas pisaną przez x, co miało świadczyć o niekonsekwencji leksykografa. Później zaś dyskutanci skupili się na padającym tam stwierdzeniu, jakoby Texas był nazwą „stanu Ameryki Północnej” (por. kolorado).
1.Czy rzeczywiście był to wtedy błąd?
2. Skąd niekonsekwencja w polszczeniu stanów, np.: Nevada/Utah, ale Luizjana?
-
polucjant27.09.200527.09.2005Witam. Czy w polszczyźnie istnieje słowo polucjant, czy jest to jedynie żartobliwy neologizm utarty przez polską formację muzyczną (o nazwie Polucjanci)?
Dziękuję. -
poradnia PWN o piciu z gwinta27.04.201427.04.2014Szanowny Panie Profesorze,
mam pytanie, czy pije się z gwinta, czy z gwintu. Przyznam szczerze, że z gwintu chyba nie potrafiłbym pić. Jeśli jednak nie z gwinta, to czy należy sformułowanie to ująć w cudzysłów? Inna rzecz: czy można wypić piwo z gwinta, jeśli żadnego gwinta tam nie ma, bo piwo zatkane było kapslem?
Łączę wyrazy uznania -
Rutyna poranna a poranny rytuał 27.12.201627.12.2016Czy takie związki wyrazowe jak rutyna poranna i rutyna wieczorna są poprawne?
Chodzi oczywiście o użycie słowa rutyna w znaczeniu ‘postępowanie lub wykonywanie jakichś czynności według utartych schematów’.
Dla mnie lepiej brzmi poranny rytuał (w znaczeniu ‘zespół czynności, których częste powtarzanie tworzy dotyczący czegoś zwyczaj’).
Zastanawiam się, czy poranna rutyna to nie kalka z angielskiego morning routine.
-
sytuacja matowa18.02.201018.02.2010Dzień dobry.
Czy użycie określenia sytuacja matowa jest błędem językowym? Gdy ostatnio użyłem tego określenia, wytknięto mi błąd. Zdaję sobie sprawę, że utarte w polszczyźnie jest określenie sytuacja patowa, jednakże jest to sytuacja zdecydowanie odmienna niż mat. Czy rzeczywiście błędem jest określenie sytuacji matową? Jeśli mat to z definicji: „Mat – sytuacja w szachach […]”, to wydaje mi się, że można tez mówić o sytuacji matowej. Czy mogę prosić o rozwianie wątpliwości?